Ulegający podziałowi w postępowaniu upadłościowym majątek firmy służy do zaspokojenia roszczeń wierzycieli. Rzadko jednak zdarza się, aby roszczenia te zostały spłacone w całości, ponieważ wartość majątku zwykle jest mniejsza niż wysokość zobowiązań. Z tego powodu wierzytelności w postępowaniu upadłościowym są podzielone ze względu na stopień istotności. Poznaj kategorie wierzytelności i kolejność ich zaspokojenia.
- Kategorie wierzytelności – jakie wyróżniamy?
- Wierzyciel – prawa i obowiązki
- Kolejność zaspokajania wierzycieli
Kategorie wierzytelności powstały po to, aby efektywnie stosować w praktyce zasady uprzywilejowania oraz proporcjonalności. Na ich podstawie następuje zaspokojenie wierzycieli w postępowaniu upadłościowym.
Kategorie wierzytelności – jakie wyróżniamy?
Wierzytelności oraz należności podlegające zaspokojeniu z masy upadłościowej zostały podzielone na cztery kategorie. Pierwsza z nich obejmuje głównie, za pewnymi wyjątkami, przypadające na czas przed ogłoszeniem upadłości należności wynikające z zawartego stosunku pracy z pracownikami. W drugiej kategorii zgrupowano należności publicznoprawne, w tym podatki i kwoty przeznaczone na ubezpieczenia społeczne. Kategoria trzecia dotyczy odsetek, które wynikają z opóźnienia lub zwłoki regulowania zobowiązań zaliczonych do wyższych kategorii. Prawo upadłościowe zakłada, że na samym końcu regulowane są należności wspólników albo akcjonariuszy, które wynikają z udzielonych pożyczek. W kategorii czwartej znajdują się również dostawy towarów z odroczonym terminem płatności. Absolutne pierwszeństwo mają jednak koszty postępowania upadłościowego, zobowiązania masy oraz należności alimentacyjne.
Wierzyciel – prawa i obowiązki
Prawa i obowiązki wierzyciela są powiązane z metodą, za pomocą której dochodzi on spłaty swoich roszczeń. Wierzyciel żądający spłaty wierzytelności na drodze egzekucji, jest zobowiązany do jej udokumentowania i przygotowania odpowiedniej argumentacji, skłaniającej sąd do nadania klauzuli wykonalności. Ma także obowiązek przygotować i złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji. W postępowaniu restrukturyzacyjnym wierzyciel może wypowiedzieć się co do zaprezentowanego planu restrukturyzacji, a w postępowaniu upadłościowym ma prawo dochodzenia wierzytelności zgodnie z kolejnością spłaty ustaloną prawnie.
Kolejność zaspokajania wierzycieli
Od wybranego sposobu spłaty zadłużenia zależy również kolejność zaspokajania wierzycieli. W przypadku postępowania upadłościowego kolejność ta została określona przez wymienione wyżej kategorie wierzytelności. Jeśli zapłata następuje na drodze egzekucji komorniczej, kolejność jest podobna. Jako pierwsze zaspokojeniu ulegają należności powstałe z tytułu alimentów, w dalszej kolejności należności ze stosunku pracy, później należności zabezpieczone hipoteką, należności publicznoprawne, a na końcu pozostałe należności.
Odmiennymi prawami rządzi się restrukturyzacja. W tym wypadku samo zgłoszenie wierzytelności oznacza, że powinna być ona zaspokojona przynajmniej częściowo, a to w jakiej części i kiedy zostanie spłacona, zależy nie od przepisów prawa, a od ustalonego planu restrukturyzacji. Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest bowiem oddłużenie dłużnika i zaspokojenie żądań wierzycieli, jednak w takim stopniu, aby dłużnik mógł nadal funkcjonować i nie doszło do ogłoszenia upadłości. Plan restrukturyzacji powinien być ustalony tak, aby żaden wierzyciel nie został postawiony na uprzywilejowanej pozycji. Wyjątkiem są jedynie wierzyciele, którzy mają udzielić dłużnikowi finansowania, mającego umożliwić realizację zawartego układu.