Odprawa emerytalna jest świadczeniem wypłacanym przez pracodawcę pracownikowi, który po osiągnięciu wieku emerytalnego odchodzi z pracy. Odprawa emerytalna jest świadczeniem obligatoryjnym i zgodnie z kodeksem pracy musi być wypłacone pracownikowi po spełnieniu przez niego określonych warunków. A co z rezerwą na odprawę emerytalną? Zacznijmy od początku.
Emerytura – mglista wizja odległej przyszłości
Kiedy pracodawca zatrudnia dosyć młodych pracowników, perspektywa odejścia pracownika na emeryturę czy wypłaty odprawy emerytalnej jest dosyć mglista. Tak samo zresztą wygląda to z punktu widzenia pracownika. Mało kto nawet będąc w średnim wieku myśli o własnej emeryturze. No, chyba że jest pracownikiem z uprzywilejowanej grupy, która może szybciej przejść na emeryturę. Jednak w standardowej sytuacji emerytura jest wizją raczej abstrakcyjną.
Odprawa emerytalna – odległa, ale bardzo prawdopodobna
W ostatnich latach średnia długość życia w Polsce co do zasady rośnie, a przynajmniej utrzymywany jest rosnący trend. Ma to oczywiście związek z szerszym dostępem do medycyny, znaczną poprawą jakości życia i zmianą mentalności społeczeństwa na bardziej stawiającą na zdrowie. W związku z tym coraz więcej osób nie tylko dożywa do emerytury, ale także żyje jeszcze wiele lat po jej osiągnięciu. Tak przynajmniej mówią statystki.
Rezerwa na odprawę emerytalną – tu i teraz
Bez względu na powyższe subiektywne czy statystyczne wnioski, temat emerytur i odpraw emerytalnych najwcześniej nurtuje pracodawcę! Temat ten wypływa w obszarze księgowości, kadr. Dlaczego? Otóż bilans przedsiębiorstwa po stronie pasywów zawiera rezerwy. Są to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwoty wprawdzie nie są pewne, ale istnieje świadomość ciążącego na przedsiębiorstwie obowiązku. I tak np. w przypadku odprawy emerytalnej nie jest znana dokłada kwota przyszłej wypłaty, ale istniejący pomiędzy pracodawcą i pracownikiem stosunek pracy generuje obowiązek wypłaty odprawy emerytalnej w przyszłości, gdy tylko odpowiednie warunki się spełnią. Więcej o modelach i czynnikach rezerw na różne świadczenia pracownicze można znaleźć np. na stronie biura aktuarialnego halley.pl.
Zatem kiedy i kogo interesuje rezerwa emerytalna?
Pracownik na ogół w ogóle nie ma pojęcia o takiej rezerwie – bo nie musi, a o odprawie i emeryturze myślą tylko ci, którym niewiele brakuje do zasłużonego odpoczynku.
Co innego pracodawca, który powinien zawiązywać rezerwy na odprawy emerytalne i uwzględniać je w bilansie. Obowiązek istnieje nawet w stosunku do pracownika młodego i z niskim stażem pracy. Jest to szczególnie ważne gdy kwoty rezerw stanowią istotny składnik bilansu.
Kto de facto robi wycenę rezerw na odprawy emerytalne?
Wycenę rezerw na odprawy emerytalne najsprawniej przeprowadzają biura aktuarialne specjalizujące się w ocenie ryzyka oraz w wyrafinowanych wycenach finansowych. Zresztą zgodnie ze standardami rachunkowości właśnie aktuariusz powinien przeprowadzić wycenę rezerw. Jego wiedza i doświadczenie umożliwiają uwzględnienie wszelkich istotnych czynników w modelu wyceny. A zagadnienie do błahych nie należy. Trochę więcej szczegółów można znaleźć np. na tej stronie: https://halley.pl/rezerwy-odprawy-emerytalne/. Warto nadmienić, że odprawa emerytalna funkcjonuje w kodeksie pracy równolegle z odprawą rentową. Oznacza to, że oprócz rezerw na odprawy emerytalne powinny być także tworzone rezerwy na odprawy rentowe, bez względu na to, że w praktyce wypłata tego drugiego świadczenia występuje znacznie rzadziej.