Polskie prawodawstwo dopuszcza wiele możliwości prowadzenia działalności gospodarczej. Poza jednoosobowymi działalnościami gospodarczymi (JDG), przedsiębiorcy mają do wyboru dwa rodzaje spółki: cywilną lub handlową, ta ostatnia z kolei może przybrać formę spółki kapitałowej lub osobowej. Jakie są ich cechy charakterystyczne i komu opłaca się rejestracja poszczególnych form działalności?
Spółka cywilna – najprostsza ze spółek
Najprostszą ze spółek stanowi spółka cywilna. Jej cechą charakterystyczną jest brak samodzielnej osobowości prawnej – a zatem wspólnikami mogą być prywatni przedsiębiorcy, osoby prawne lub jednostki organizacyjne, które same osobowość prawną posiadają. Tym samym spółka nie jest płatnikiem ZUS – składki odprowadzają natomiast wspólnicy, w ramach swoich działalności.
O założeniu spółki cywilnej często decyduje łatwość przeprowadzenia procedury: nie jest wymagana obecność notariusza ani kapitał początkowy. Istnieje również możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości, o ile spółka nie przekracza 2 mln euro netto przychodu rocznie.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – najpopularniejsza ze spółek handlowych
Wśród spółek handlowych kapitałowych, najpopularniejszą jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Jej główna zaleta jest odzwierciedlona w nazwie: wspólnicy nie odpowiadają majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Dodatkowo spółkę z o.o. można dość łatwo sprzedać, jak również przekazać w spadku.
Jednocześnie tak założenie, jak i prowadzenie sp. z o.o., wymaga więcej formalności, niż w przypadku spółki cywilnej. Niezbędne jest wniesienie kapitału przez wspólników, firma musi też prowadzić pełną księgowość (o warunkach i cenach obsługi przez profesjonalne biuro rachunkowe przeczytasz na https://a-zrachunki.pl/ksiegowosc-dla-spolek/).
Spółka akcyjna – dla graczy giełdowych
Drugą z kapitałowych spółek handlowych jest spółka akcyjna. Na tę formę działalności muszą zdecydować się przedsiębiorcy, którzy chcą wejść na giełdę. Spółka akcyjna wymaga kapitału zakładowego nie niższego niż 100 tys. zł.
Akcjonariuszami mogą być wyłącznie osoby wchodzące w zarząd spółki (np. jej założyciele), albo też wszystkie osoby, które nabędą akcje. Dodatkowo, poza graczami giełdowymi, spółkami akcyjnymi muszą być przedsiębiorstwa z określonych branż (m.in. z sektora finansowego).
Spółka jawna – najmniej skomplikowana ze spółek osobowych
Katalog spółek handlowych osobowych otwiera najprostsza z nich – spółka jawna. Przy braku osobowości prawnej, spółka ta dysponuje zdolnością prawną – a zatem może m.in. zawierać umowy czy zaciągać zobowiązania.
Najczęściej na założenie spółki jawnej decydują się mali przedsiębiorcy działający w jednej branży. Za zobowiązania spółki odpowiadają oni całym majątkiem osobistym.
Spółka partnerska – dla określonych zawodów
Specyficznym rodzajem spółek są spółki partnerskie – ich zawieranie jest możliwe wyłącznie przez przedstawicieli konkretnych 22 wolnych zawodów, szczegółowo wymienionych w ustawie z dn. 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. Należą do nich m.in. adwokaci, lekarze czy inżynierowie budownictwa.
W spółce partnerskiej każdy z partnerów odpowiada wyłącznie za własne działania. Jednocześnie spółka ma możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości, nie wymaga kapitału zakładowego i nie jest płatnikiem podatku dochodowego.
Spółka komandytowa – jasny podział obowiązków
W spółce komandytowej istnieją dwa rodzaje wspólników. Komplementariusz jest tzw. wspólnikiem aktywnym – to on zajmuje się prowadzeniem firmy, reprezentuje ją oraz odpowiada za zobowiązania spółki całym majątkiem osobistym.
Z kolei komandytariusz jest wspólnikiem biernym i jego udział ogranicza się do finansowania firmy. Nie reprezentuje spółki a za jej zobowiązania odpowiada do ściśle określonej kwoty.
Spółka komandytowo-akcyjna – komplementariusze i akcjonariusze
Inną formą podziału zadań w spółce osobowej jest utworzenie spółki komandytowo-akcyjnej. W jej strukturach również funkcjonują dwa rodzaje wspólników: komplementariusz ma rolę podobną jak w spółce komandytowej, natomiast stroną bierną są akcjonariusze.
Akcjonariusze inwestują w spółkę, ale nie ponoszą osobistej odpowiedzialności finansowej za jej zobowiązania.
W większości przypadków zakres oraz specyfika działalności zawężają wybór rodzaju spółki. Wejście na giełdę zarezerwowane jest dla spółek akcyjnych lub komandytowo-akcyjnych, podczas gdy przedstawiciele wolnych zawodów najczęściej decydują się na spółki partnerskie lub cywilne. Już na etapie zakładania działalności, wszelkie wątpliwości co do formy przedsiębiorstwa warto skonsultować z zaufanym biurem rachunkowym, które będzie w stanie udzielić cennych rad.